Dossiers
Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat een negatief gevoel vaak ontstaat door een gebrek aan controle. En laat winkelen ons nu net het gevoel geven alles zelf te beslissen. Shoppen kikkert u dus op, maar die positieve vibe duurt niet lang. We geven meer geld uit wanneer we ons minder goed voelen.
De Britse psychotherapeut Benjamin Fry vertelde in het BBC-nieuws magazine: “Mensen geven te veel uit wanneer ze een laag zelfbeeld hebben. Geld uitgeven is een vorm van compensatiegedrag voor wie zich van binnen klein voelt, maar zich aan de buitenkant als groot wil voordoen.” Het kopen van spullen bezorgt ons een controleboost, waardoor we ons even wat beter in ons vel voelen. Maar al snel maakt dit plaats voor een zeker schuldgevoel … terug naar af dus.
Iedereen koopt af en toe onnodige spullen: een jas die eigenlijk nergens bij past, een keukenapparaat dat je nooit gebruikt… Vaak beseffen we wel dat een aankoop overbodig is, maar doen we er alles aan om onszelf te overtuigen dat hij wel degelijk zinvol was. Zo rechtvaardigen we de aankoop, om de strijd aan te gaan met ons schuldgevoel. Want het positief effect van een aankoop is jammer genoeg maar van korte duur.
AP Dijsterhuis, auteur van het boek ‘Maakt geld gelukkig?’ legde het uit in De Morgen: ' Toen je vrouw die schoenen in de winkel zag, ging er een stemmetje in haar hoofd praten: 'Ho, ze zijn zo mooi. Ze passen bij je, je moet ze kopen!' Dat u bij de aankoop gelukkig bent, komt omdat dat zeurende stemmetje eindelijk zwijgt. Maar het weekend erop begint de ellende opnieuw: 'Je had ook die jurk moeten kopen, die staat zo mooi bij de schoenen!' Spullen kopen maakt u alleen op korte termijn gelukkig, het heeft geen enkel effect op lange termijn. Dat komt omdat uw onderbewustzijn alleen kortetermijneffecten registreert. Dat uw geluk op lange termijn niet verandert door die schoenen, daar trekt uw onderbewustzijn zich niets van aan. U zult dus dezelfde fout blijven maken.
Het vervelende is dat er steeds meer nodig is om een intens geluksgevoel te krijgen. De kleine wagen waar u vroeger van droomde, moet nu een luxewagen zijn. U herinnert zich nog in geuren en kleuren uw eerste bezoek aan een sterrenrestaurant, maar als u dit elke week doet, zult u veel minder snel in extase raken."
Het korte geluksgevoel zoals hierboven beschreven is ook terug te vinden in de fases van een aankoop bij emotioneel shoppen:
Het spreekt voor zich dat shoppen een belangrijke impact heeft op uw budget. Bovendien kost het heel wat wilskracht om aan de verleiding te weerstaan. En wetenschappelijk onderzoek toont aan dat die wilskracht niet onbeperkt is in de tijd. Als u bijvoorbeeld doorheen de dag al veel zelfdiscipline nodig hebt gehad omdat u een dieet volgt en de lokroep van veel lekkernijen hebt moeten weerstaan, dan zult u ’s avonds vatbaarder zijn voor impulsaankopen.
Het komt er dus op aan om extra buffers in te bouwen, die u helpen om niet toe te geven aan bepaalde verleidingen. We geven u alvast een aantal concrete tips om uzelf te beschermen tegen plotse, onnodige aankopen:
Een eenvoudige, maar zeer effectieve maatregel, is het scheiden van uw zicht- en spaarrekening. Breng beide rekeningen niet onder bij dezelfde bank. Op die manier bent u minder geneigd uw spaargeld aan te spreken voor impulsaankopen en spaart u in alle rust verder, ook wanneer uw zelfcontrole een dipje heeft.
